Asset-Herausgeber

null LỄ HỘI VÍA BÀ CHÚA XỨ GÒ THÁP: TINH HOA DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐỘC ĐÁO CỦA ĐỒNG THÁP

Trang chủ Tin hoạt động

LỄ HỘI VÍA BÀ CHÚA XỨ GÒ THÁP: TINH HOA DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐỘC ĐÁO CỦA ĐỒNG THÁP

Di sản văn hóa phi vật thể, những sản phẩm tinh thần vô giá chứa đựng lịch sử, văn hóa và khoa học, được trao truyền qua bao thế hệ bằng muôn hình thức. Giữa lòng Đồng Tháp, Khu di tích Gò Tháp, huyện Tháp Mười, tự hào lưu giữ và thực hành Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Gò Tháp – một lễ hội truyền thống dân gian đặc sắc, minh chứng cho bản sắc văn hóa độc đáo của vùng sông nước Nam Bộ.

Tồn tại từ bao đời nay, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Gò Tháp diễn ra trang trọng từ ngày 14 đến 16 tháng 3 âm lịch hàng năm. Mỗi dịp lễ, hàng trăm ngàn lượt khách hành hương tìm về đây, dâng lên Mẹ xứ sở lòng thành kính và những ước nguyện về cuộc sống ấm no, hạnh phúc, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Lễ hội không chỉ thể hiện tín ngưỡng thờ Bà Chúa Xứ phổ biến ở Nam Bộ mà còn mang những nét riêng biệt, kết tinh từ quá trình giao lưu văn hóa giữa các cộng đồng dân tộc trong công cuộc khai hoang, mở cõi. Tín ngưỡng này, một nhánh trong sự đa dạng của tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam, thường được tổ chức vào những tháng đầu năm âm lịch.

Giống như nhiều nơi khác ở Nam Bộ, tín ngưỡng thờ Bà Chúa Xứ tại Gò Tháp tôn vinh hình ảnh người Mẹ đất, người Mẹ xứ sở nhân từ, phúc hậu, đầy quyền uy, một vị nữ thần linh thiêng che chở, bảo vệ và ban phước lành cho cuộc sống an yên, thịnh vượng. Người dân tin rằng sự thành tâm cúng viếng sẽ được Bà phù hộ, ban tài lộc, sức khỏe và thành công trong mọi lĩnh vực.

Tại Khu di tích Gò Tháp, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ được tổ chức trang trọng với hai phần rõ rệt: phần nghi lễ và phần hội. Phần lễ do Ban hội hương Gò Tháp thực hiện theo các nghi thức dân gian truyền thống, bao gồm: lễ cúng cơm chay, lễ cầu an, lễ tắm Bà, cúng Thần nông, Lễ thỉnh sanh, và nghi lễ Chánh tế Bà Chúa xứ. Mỗi nghi lễ mang một nội dung riêng, nhưng đều trang trọng với bài văn tế do chánh bái xướng đọc, cùng các nghi thức phụ trợ như học trò lễ dâng trà, rượu, hương và dàn nhạc lễ truyền thống.

Phần hội tưng bừng với vô số hoạt động văn hóa - nghệ thuật, thể dục – thể thao đặc sắc, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tham dự. Nổi bật là: chương trình ca múa nhạc, trích đoạn cải lương, giao lưu đờn ca tài tử và Hò Đồng Tháp – những di sản văn hóa phi vật thể khác của vùng đất Sen hồng. Lễ hội còn là dịp quảng bá hình ảnh Khu di tích quốc gia đặc biệt Gò Tháp thông qua chiếu phim tư liệu, triển lãm ảnh về văn hóa và con người Đồng Tháp. Du khách cũng có thể hòa mình vào không khí sôi động của các trò chơi dân gian, thưởng thức ẩm thực đặc sắc tại chợ quê Gò Tháp, khám phá không gian trưng bày văn hóa, làng nghề, sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng của 12 huyện, thành phố, tìm hiểu các tour, tuyến du lịch hấp dẫn và tham gia hội thi ẩm thực sen độc đáo. Sự phong phú và hấp dẫn của các hoạt động này đã biến Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Gò Tháp trở thành điểm đến văn hóa tâm linh không thể bỏ qua, thu hút đông đảo du khách mỗi năm.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Gò Tháp không chỉ đáp ứng nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng sâu sắc của người dân mà còn là không gian văn hóa để mọi người vui chơi, giải trí, tạm quên đi những lo toan thường nhật và hướng đến những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống. Bước chân vào không gian lễ hội, du khách sẽ cảm nhận được sự hòa quyện độc đáo giữa vật chất và tinh thần, giữa tín ngưỡng và văn hóa, giữa sự thiêng liêng và những điều bình dị, giữa nét cổ kính và hơi thở đương đại.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Gò Tháp không chỉ là một di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc mà còn là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho cộng đồng người dân địa phương qua bao thế hệ. Từ đó, lễ hội góp phần nâng cao nhận thức, khơi dậy lòng tự hào của cộng đồng, ý thức trách nhiệm của các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ, trong việc gìn giữ, thực hành và trao truyền những giá trị văn hóa quý báu này. Từng bước phát huy giá trị của lễ hội trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân Nam Bộ, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Gò Tháp đang ngày càng khẳng định vị thế là một sản phẩm văn hóa đặc trưng, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh Đồng Tháp và khu vực./.

 TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Kế hoạch số 373/KH-SVHTTDL ngày 28/3/2025 về tổ chức Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ (rằm tháng 3 Âm lịch) năm 2025 tại Khu di tích Gò Tháp.

2. Dương Thị Bích Thủy (2016), “Tín ngưỡng thờ Bà Chúa Xứ ở Gò Tháp”, Gò Tháp di tích quốc gia đặc biệt, tái bản lần thứ nhất, có sửa chữa, bổ sung, Nxb. Văn hóa -Văn nghệ, tr.201-204.

3. Bảo tàng Đồng Tháp (2012), Lý lịch khu di tích Gò Tháp, Tư liệu Ban Quản lý Khu di tích Gò Tháp.

4. Nguyễn Hữu Hiếu (2005), Diễn trình văn hóa đồng bằng sông Cửu Long, Nxb. Thời đại.

5. Trần Ngọc Thêm (2013), Văn hóa người Việt vùng Tây Nam Bộ. Nxb Văn hóa - Văn nghệ.

Tác giả: Hương Phạm